Inleiding
Een begroting waarbij de discussie hoogstwaarschijnlijk (alleen?) zal draaien over de invulling van zes ton aan bezuinigingen, vooral ten gevolge van een afname van stortingen in het gemeentefonds. Over dik een half jaar kan de raad dan opnieuw aan de bak om op zoek te gaan naar nog eens acht ton aan bezuinigingen. En dat aan het einde van of na een coalitieperiode waarin bomen soms tot in de hemel groeiden (accommodatieprogramma), rekeningen naar de toekomst werden verschoven (riolering, wegenonderhoud en accommodatieprogramma), voorzieningen en reserves zijn uitgehold en lasten vooral niet verhoogd moesten worden. De PvdA kan niet anders dan tot de conclusie komen dat de huidige coalitie erg veel mooi weer heeft gespeeld en dat daardoor een volgende coalitie extra onder druk wordt gezet.
Bezuinigingen
De PvdA kan de inhoudelijke voorstellen die het college doet om te komen tot zes ton aan bezuinigingen grotendeels onderschrijven. Er zijn echter twee uitzonderlingen, namelijk:
Het beperken van het aantal strippen en het aantal zones voor de deeltaxi.
In het voortraject is gebleken dat deze voorgestelde bezuiniging slecht afgewogen is. In de stukken staat een bezuiniging van 65.000 euro te halen op twee fronten, in de beantwoording van de schriftelijke vragen blijkt het ineens om 80.000 euro te gaan en in de commissie geeft de wethouder aan dat het hem niet uitmaakt waarop bezuinigd wordt, als het maar 65.000 euro oplevert. De PvdA wil deze bezuiniging nu dan ook parkeren totdat het college met een beter onderbouwd en een eenduidig verhaal komt waarin ook de WMOadviesraad betrokken is. Daarbij stellen wij nu alvast dat het ons te ver gaat om gelijktijdig op twee fronten te bezuinigen op de deeltaxi. We hebben het hier over een groep kwetsbare burgers. De PvdA zou het liefste zien dat bij het gereduceerde tarief voor de deeltaxi – via de eigen bijdrage regeling van het CAK – de financiële draagkracht van de gebruiker meegewogen werd. We dagen het college uit om dat in de Brabantse regio aan te kaarten en in gang te zetten. Tevens vragen wij het college om in de GR de discussie te starten van een keuze voor een budget van 650, 700 en 750 strippen. De mogelijkheid om als inwoner van de gemeente Werkendam zeven zones tegen gereduceerd tarief te reizen willen wij in stand houden. Werkendam zit aan de rand van het Brabantse deeltaxi gebied en daardoor zijn de reismogelijkheden op voorhand toch al beperkter.
Versoberen verkeerseducatie
Veiligheid van jonge verkeersdeelnemers in een groot goed. Voorlichting over de dode hoek bij vrachtwagens en het besef dat een goed verlichte fiets belangrijk is, dragen daar aan bij. Zo dragen ook de opfriscursussen rijvaardigheid voor senioren bij aan de verkeersveiligheid van iedereen. Daarom vindt de PvdA dat er geen versobering plaats moet vinden van verkeerseducatie.
Met nu een ‘nee’ tegen deze twee voorgestelde bezuinigingen wordt de voorgestelde totale bezuiniging 70.000 euro lager. In de optiek van de PvdA is dat acceptabel nu de harmonisatie van de peuterspeelzalen en de kinderopvang per 2014 de gemeente een flinke bezuiniging op zal leveren. Maar los daarvan zien wij ook nog de volgende alternatieven:
- Zwaar versoberen van het burgerjaarverslag;
- Versoberen van het raadsuitje;
- Versoberen van de stratenbezoeken door de burgemeester;
- Parkeerplaatsen aan de Tol slechts uitbreiden als hiertoe een jaar ná de aanleg van de interlinerhalte in Nieuwendijk nog de noodzaak toe bestaat.
Het zal u ongetwijfeld opvallen dat in ons keuzelijstje ook opties staan die niet voorkomen in de groslijst met bezuinigingsvoorstellen die opgesteld is door college en ambtenaren. De PvdA is namelijk van mening dat deze groslijst verre van compleet is en wij roepen het college dan ook op de lijst nog eens te bezien en deze op weg naar de aankomende kadernota verder uit te breiden. Het kan namelijk niet zo zijn dat met de behandeling van de begroting 2014 de inzet voor de bezuinigingen er op zit voor het huidige college.
Los van concrete voorzieningen, investeringen, uitgaven, diensten, enz. waarop bezuinigd kan worden ziet de PvdA ook kansen om de burger meer bij zijn/haar leefomgeving te betrekken. Dit kan bijvoorbeeld door te participeren in het onderhoud van openbare ruimte (denk hierbij aan kijk- en gebruiksgroen en begraafplaatsen) maar ook in het beheer van de zwembaden zouden zij mogelijk van grote waarde kunnen zijn voor de kwalitatieve instandhouding van deze zeer waardevolle functies in de gemeente.
Naast een aanzienlijke kostenbesparing zal dit zeker ook bijdragen aan de betrokkenheid van de bewoners bij hun dagelijkse leefomgeving. Het zal de gemeenschapszin stimuleren en daarmee de drempel voor het zo gewaardeerde ‘nabuurschap’ verlagen. Men leert elkaar immers op een andere manier kennen door en vooral waarderen voor de inzet van het gemeenschappelijk belang!
De PvdA roept het college op om hier eens in te duiken en met de kadernota te komen met een notitie hierover.
Dan wil de PvdA er, met het oog op de toekomstige bezuinigen, op wijzen dat het komende jaar iedere investering (ook A-investeringen) zorgvuldig bekeken zal moeten worden. Het zou immers maar zo kunnen zijn dat de voorziening waarvoor de investering bedoeld is in een nieuwe bezuinigingsronde ineens sneuvelt……
De Programma’s
Uiteraard heeft de PvdA mbt de programmabegroting 2014 ook nog enige noten op haar zang. We hebben ze per programma gegroepeerd:
Bestuur
- De afknapper van het jaar was voor de PvdA het afketsen van de samenwerking tussen de drie gemeenten in onze regio. We moeten echter niet in kwaadheid blijven hangen en de PvdA is het eens met de pogingen om de bestuursopdrachten daar waar mogelijk nieuw leven in te blazen; Aalburg blijft van harte welkom. Toch is de PvdA niet blind voor het gevaar dat de provincie, als de drie niet in staat blijken vergaande samenwerking te realiseren, zelf zal ingrijpen. En dan niet met het realiseren van één gemeente Altena, maar het verplicht aanschuiven bij een toekomstig te vormen gemeente Dongemond. Of, zoals de fractievoorzitter van het CDA in Aalburg het onlangs omschreef: we worden een bijloket van de gemeente Dongemond. Ziet ons college dit gevaar ook en is het bereid om spoedig bij de Provincie aan te dringen op bemoeienis van haar kant?
Burgerdiensten.
- Zorgen heeft de PvdA over de steeds hoger oplopende kosten van de ICT. Natuurlijk moet de gemeente goed zijn ingericht voor de toekomst, maar overzien we nog wel wat we aan het doen zijn? De PvdA is ervoor om de rekenkamer opdracht te geven om hier eens een onderzoek aan te wijten. De PvdA vraagt in dit verband of de andere fracties zich hierover zouden willen uitspreken.
Openbare orde en veiligheid
- De PvdA volgt met belangstelling de oprichting en het functioneren van de buurtpreven-tieteams. Wat ons betreft blijft dat niet steken bij activiteiten rond snelheidscontroles in de wijk, maar wordt de aandacht ook gericht op inbraakpreventie. En in een eerder stadium heeft de PvdA ook al aangegeven dat bijvoorbeeld jeugdoverlast een integraal onderdeel zou kunnen uitmaken van de activiteiten van deze teams. Samenwerken met jongerenwerkers kan daarbij van grote waarde zijn. Hoe denkt het college hier intussen over?
- Enige weken geleden ging het gerucht dat het politiebureau in Nieuwendijk wellicht op de nominatie zou staan voor sluiting. Is dit juist en zo ja welke acties onderneemt het college hierop?
- Met deze bezuinigingsronde wordt voorgesteld het aantal ’s nachts brandende lichtmasten verder terug te brengen. Wij kunnen daar in principe mee akkoord gaan, mits verlichting weer aangezet wordt op die plaatsen waar het aantal inbraken toeneemt.
Openbare ruimte
- De noodzaak voor extra parkeerplaatsen Tol-oost is wat ons betreft niet aangetoond. Er moet eerst afgewacht worden wat het effect van de nieuwe interlinerhalte met parkeervoorzieningen bij Nieuwendijk is.
- Wij hebben zorgen over de kwaliteit van de openbare ruimte op de wat langere termijn. De bezuinigingen leiden tot een snelle afbouw van de reserves. De problemen worden zo doorgeschoven naar de toekomst. In dit kader roepen wij het college en ambtelijk apparaat ook op om nadrukkelijk te kijken naar de inrichting van de openbare ruimte. Door bijvoorbeeld paaltjes te verwijderen, bankjes niet in gras maar op plateaus te zetten zou onderhoud sneller en dus goedkoper gedaan kunnen worden.
- Wij blijven aandacht vragen voor de toekomstige knelpunten bij de Biesboschsluis en de Kerkstraat in Hank.
Economie
- De PvdA staat niet afwijzend tegenover een derde haven als aantoonbaar is dat deze haven belangrijk is voor de toekomst van de maritieme industrie. Maar een derde haven kan alleen als duidelijk is dat de gemeente het project gefinancierd krijgt (bij voorkeur met co-financiering door het bedrijfsleven), aan duurzame normen wordt voldaan en de historische en karakteristieke omgeving niet wordt aangetast.
- De aanleg van een derde haven was tot voor kort in deze raad een onomstreden project. Dat is veranderd door de koppeling die het college heeft aangebracht met de Deltawet, waardoor een voorkeursvariant is ontstaan die zo mogelijk nog grotere gevolgen zal hebben voor inwoners van de gemeente Werkendam dan die ten tijde van het realiseren van de Noordwaard. De wijze waarop het college de betrokken bewoners en de gemeenteraad heeft ingelicht over het deltaprogramma en de derde haven verdient een absolute onvoldoende. De PvdA ziet hier een duidelijke parallel met de plannen voor het ondernemersfonds: de bedoeling zijn prima, maar de het college moet goed uitkijken voor een (politiek) dodelijke mix van (te) hoge ambities en het (te) ver voor de troepen vooruit lopen. Is het college zich hiervan bewust en hoe denkt het college deze enorme deuk in de verwachtingen van de bewoners en de raad weer te repareren.
- Buitengewoon vreemd is uw opvatting dat het niet nodig, zelfs onwenselijk is om de klanttevredenheid met betrekking tot het openbaar vervoer te meten. U geeft daarbij als reden aan dat er bij de reizigers verwachtingen worden gewekt die (bij de provincie) niet in te willigen zijn. En de extra interlinerhalte in Nieuwendijk dan? De PvdA staat op het standpunt dat het een taak van de gemeente is om te werken aan een openbaar vervoer dat aansluit bij de wensen van haar inwoners. Daarbij is het doen van metingen onontbeerlijk. Bij een nieuwe concessie voor het openbaar vervoer moet het college dan ook geen genoegen nemen met een vervoerder die geen cijfers kan aanleveren, zoals nu met Veolia het geval is.
- De financiële toekomst van de veerverbindingen is onzeker. Met een nieuwe concessie op komst bij de veerdienst Dordrecht- Werkendam, de uit de hand lopende kosten bij de veerdienst Hardinxveld- Gorinchem- Werkendam en tegenvallende opbrengsten van de bruidschat voor de drie maasveren is de vraag gerechtvaardigd of de bereikbaarheid van ons Altena over water, vroeg of laat, niet in het geding gaat komen. Hoe denkt het college hierover?
- Regionaal Bedrijven Terrein: Over het aantal gerealiseerde banen en vestiging van bedrijven zijn de cijfers in november beschikbaar. Kan het college hier alvast iets over zeggen? Zijn hier al consequenties te trekken voor de fasering van de aanleg van het RBT?
- Zoals in veel gemeenten is de leegloop van de middenstand onrustbarend; Nieuwendijk is daar een sprekend voorbeeld van. De gemeente moet er dan ook alles aan doen, om gunstige randvoorwaarden te scheppen om het winkelen in onze gemeente zo aantrekkelijk mogelijk te maken. Te denken valt aan de plannen van de winkeliersvereniging DES. Is het college bereid om, samen met de winkeliersverenigingen, plannen te maken om hieraan vorm te geven?
Onderwijs en kinderopvang
- In onze gemeente hebben voor sinds schooljaar 2011/2012 circa 400 13, 14 jarigen een maatschappelijke stage volbracht. Maar liefst 120 organisatie hebben daaraan hun medewerking verleend. Scholen, leerlingen en organisaties hebben dit doorgaans als positief ervaren, het is daarom buitengewoon jammer dat het er nu op lijkt dat het Rijk de maatschappelijke stage miv schooljaar 2015/2016 wil beëindigen. De scholen in onze gemeente willen er echter mee doorgaan. Mede met het oog op de participatiemaatschappij geldt dat ook voor de PvdA. Hoe staat het Werkendamse college hierin?
- Het voornemen blijkt om per 1/1/2014 peuterspeelwerk en kinderopvang in Werkendam te harmoniseren. De PvdA wil hierover graag zo spoedig mogelijk inhoudelijk geïnformeerd worden. En in het kader van de begroting 2014 willen we weten hoeveel geld de gemeente hiermee precies bespaard.
- De PvdA wees er al eerder op dat de norm voor het EMU- tekort grote gevolgen kan gaan hebben voor de meerjareninvesteringen. Jammer is wel dat het college pas in 2014 de Raad gaat voorzien van informatie die moet leiden tot een meer realistische investeringsplanning. Kan het college al aangeven wat de invloed zal zijn op het accomodatieprogramma? Dit om teleurstelling te voorkomen als niet aan de verwachtingen kan worden voldaan.
Cultuur, recreatie en sport
- Bij de behandeling van de kadernota in juni/juli zegde wethouder Van der Ven toe terug te zullen komen op het realiseren van een voetbalkooi in Sleeuwijk. De PvdA zit er nog steeds op te wachten. De kwestie voetbalkooi in Sleeuwijk sleept nu al zes jaar en het wordt tijd voor actie!
- Trema verwacht 2,5% loonskostenontwikkeling, maar krijgt van ons slechts 1%. Dit gaat ten koste van 150 uur inzet door Trema. Een nieuwe bezuiniging dus op onze eigen welzijnsorganisatie. De PvdA vindt dit (wederom) geen goede zaak.
- In het investeringsprogramma staat sloop van de Flambouw gepland voor 2015. Zonder goede oplossing voor de huidige gebruikers van dit gebouw, dus voor buurtvereniging Havenstraat, de sportfokkers en stichting Steef zal de PvdA hier nooit mee akkoord gaan.
- De atletiekvereniging ziet mogelijkheden om een atletiekbaan te realiseren op golfpark Almkreek. Een kans die in onze ogen nader onderzocht moet worden en die ondersteuning vanuit de gemeente verdient, temeer daar Woudrichem al toezeggingen gedaan heeft en het niet om structurele kosten gaat, maar om een eenmalige investering.
- Voetbalvereniging Sleeuwijk loopt tegen de grenzen van haar accommodatie aan nu het vooruitzicht van verhuizing vooralsnog niet meer aan de orde is. Een bloeiende vereniging die zo aan de weg timmert verdient een oplossing van een college dat sport hoog in het vaandel heeft staan. Een oplossing die gelijk ook de atletiekvereniging, een openbaar trapveldje en een hockeyvereniging meeneemt heeft daarbij onze voorkeur.
- Na mislukte overleggen met Woudrichem en Aalburg verstrekken wij miv 2014 geen subsidie meer voor sporters uit deze gemeenten die bij onze verenigingen actief zijn. Ook onze buurgemeenten blijken voor deze sporters niet bij te dragen. En andersom is precies hetzelfde het geval. Hiermee zijn een aantal sportverenigingen in onze gemeente en bij de buren de dupe van falend bestuurlijk overleg in een Altena dat nadrukkelijk de samenwerking zocht (zoekt?).
- Het PGB muziekonderwijs is in seizoen 2012/2013 wederom niet volledig benut. Al jaren achtereen zouden minstens dertig jeugdige muzikanten meer hier gebruik van kunnen maken. Muzikanten die dat geld goed zouden kunnen gebruiken zijn de deelnemers aan de jaarlijkse jeugdmuziekdag in Altena. Nu zij geen geld meer ontvangen uit het cultuurfonds is opname in het subsidieprogramma wenselijk.
Inkomensvoorzieningen.
- Voor participatie/re-integratie is aanzienlijk minder geld beschikbaar gekomen. Mede daardoor is Werkendam trajecten meer in eigen beheer gaan uitvoeren. Dit blijkt 5.000 euro aan lagere lasten op te leveren (blz 170 begroting). Het is voor de PvdA onverteerbaar dat deze structureel uit het budget worden gehaald en niet gestoken worden in het uitbreiden van het aantal trajecten dan wel in het behoud van scholing voor deze doelgroep in de streek.
- Het verheugd ons dat het gemeentehuis in de loop van 2014 schoongemaakt gaat worden door medewerkers van Wava/!Go. Daarmee voldoet Werkendam, na veel aandringen van de PvdA, eindelijk weer een beetje meer aan de “opdracht” voor alle deelnemende gemeenten om voor netto een half miljoen euro aan extra werkzaamheden af te nemen bij het eigen werkbedrijf.
- De PvdA wacht verder kritisch de ontwikkelingen mbt de transitie werk af.
Zorgvoorzieningen
- Een vaste ambulancestandplaats in Nieuwendijk leek goed nieuws met het oog op verlaging van de aanrijtijden. Schokkend was het daarom dat het overschrijdingspercentage juist is toegenomen in plaats van afgenomen. De PvdA kijkt met spanning uit naar een verklaring van de forse productiestijging in 2012 die met een gelijkblijvende paraatheid heeft geleid tot verslechtering van de cijfers.
- De PvdA zal de transitie awbz / wmo kritisch blijven volgen, temeer daar het gaat om een grote operatie die de meest kwetsbaren in onze samenleving raakt. Daar waar ondersteuning in de directe omgeving niet te realiseren is zal de gemeente blijvend in moeten springen.
Milieu
- Om de doelstellingen van de verklaring van Dussen te halen moet er nog veel gebeuren. Maar er zijn lichtpunten. DEcAB timmert flink aan de weg. Er komen steeds meer zonnepanelen, geïnstalleerd door plaatselijke ondernemers. Wij hopen dat de zonneweide in Hank binnenkort gerealiseerd wordt. Verder verwachten wij het nodige van de voorbeeldfunctie van de gemeente en de scholen.
- De PvdA betreurt het dat er nog steeds niet volledig energieneutraal gebouwd wordt. Werkendam blijft zo achter de feiten aanlopen.
- Wij verwachten dat er in 2014 verdere stappen gezet worden op de weg van het terugdringen van de hoeveelheid restafval. Daarbij denken wij aan een ander ophaalschema en een nultarief voor gescheiden afvalstromen.
- De combinatie Kringloopcentrum, !GO en Gain heeft de gemeente benaderd over het inzamelen van kleding. De PvdA steunt de aanvraag omdat er op deze wijze meerdere vliegen in één klap geslagen worden.
- De PvdA hecht eraan dat het inzamelen van papier in handen blijft van de verenigingen. Wij zullen dan ook ontwikkelingen die op termijn waarschijnlijk leiden tot professionele inzameling (b.v. invoeren van papiercontainers) niet steunen.
- Woudrichem en Aalburg zijn schaliegasvrije gemeenten. Werkendam is de enige gemeente in het Land van Heusden en Altena die nog geen mening heeft over het boren naar schaliegas. De PvdA heeft wel een duidelijk standpunt en heeft een helaas mislukte poging gewaagd om de raad te bewegen Werkendam schaliegasvrij te verklaren. Hopelijk leidt 2014 tot één schaliegasvrije Altena gemeente.
Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting
- De laatste jaren heeft de gemeente flink moeten afschrijven op niet in exploitatie genomen grond. Het is voor 2014 de grootste risicopost. Het lijkt de PvdA verstandig dat de gemeente voorlopig stopt met het verwerven van grond.
- De PvdA wil dat er voldoende betaalbare huurwoningen voor starters komen. Voor starters moet de volgorden huren, sparen, kopen een aantrekkelijke optie worden.
- Uit de prognoses blijkt dat de samenstelling van de huishoudens de komende jaren snel veranderd. Dat heeft grote gevolgen voor de soort huizen die nodig zijn. Als wij de markt zijn gang laten gaan zal de wal het schip keren. Bepaalde huizen zullen onverkoopbaar worden. Wat gaat de gemeente voor stappen zetten om dit probleem het hoofd te bieden?
Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien.
- Het bedrag aan kwijtschelding afvalstoffenheffing dat in de kwijtscheldingsverordening is opgenomen is gebaseerd op 12 keer aanbieden van een grote restafvalcontainer en 6 keer een kleine GFT container. Het gemiddeld aantal aanbiedingen ligt echter op 10,79 en 4,15 keer per jaar. Het maximum bedrag in de kwijtscheldingsverordening zou hierop aangepast moeten worden.
- Hoewel de nieuwe evenementenverordening nog besproken en vastgesteld moet worden is de PvdA al op voorhand blij met het voornemen van het college om aan leges een nihiltarief voor meldingsplichte en categorie A-evenementen in rekening te brengen. Dit ligt in de lijn van wat de PvdA twee jaar geleden heeft bedongen.
- De PvdA zou graag zien dat het zittende college het sluitend maken van het meerjarenperspectief niet geheel overlaat aan een nieuw college. Niet achteroverleunen, maar alvast voorbereidend werk doen zou dit college sieren. Is het college hiertoe bereid?
4 november 2013
Evert Begemann, Corine Verweij, Anne Nieuwenhuis
Ton Lommers, Anne Snoek, Gerrie van Dijk
En leden van de steunfractie