Verkiezingsprogramma 2022

De eerste raadsperiode van de nieuwe gemeente Altena zit er bijna op. De fusieperikelen liggen grotendeels achter ons, we werken er hard aan om de basis op orde te krijgen. Nu is het tijd voor nieuw elan, voor nieuwe ambities.

Hoe groter we worden, hoe beter we die ambities kunnen waarmaken. Bij de Kamerverkiezingen van 2021 haalden D66, de PvdA, GL, BIJ1, VOLT, PvdD en de SP samen 19,3% van de stemmen die in Altena werden uitgebracht. Het potentieel is er dus! Laten we (titel verkiezingsprogramma):

DE PROGRESSIEVE KRACHTEN BUNDELEN

De tijdgeest van de achterliggende decennia ging uit van het idee dat de markt alle problemen zou kunnen oplossen en veel politieke partijen omarmden in meer of mindere mate dat idee. Het wordt steeds duidelijker dat het zo niet werkt. Een sterke overheid blijkt noodzakelijk om haar burgers te beschermen en te zorgen dat de basisvoorzieningen voor iedereen toegankelijk zijn.

Wij kiezen voor een Altena met aandacht en zorg voor de omgeving. Een Altena waar je met plezier woont, waar iedereen ertoe doet en zich kan ontplooien. Samen staan we sterk vanuit drie kernwaarden: duurzaamheid, ontplooiing en solidariteit. Deze begrippen zijn de leidraad in ons programma.

1. Burger en bestuur: het bestuur komt naar u toe

Ons vorige verkiezingsprogramma bevatte een visie voor een dienstbare gemeente. Dat betekent onder meer uitnodigend, gelijkwaardig en toegankelijk. We hebben concreet een klein gemeentehuis voorgesteld en ook adviesraden, burger- en overheidsparticipatie, kernbudgetten, een online participatieplatform, en oplossingsgerichte contacten tussen ambtenaren en burgers.

Onze visie is – met uitzondering van een klein gemeentehuis – in het coalitieakkoord terechtgekomen: “Wij willen uitblinken in onze dienstverlening. Geen bureaucratische procedures, maar snelheid en maatwerk. Met inzet van de modernste digitale technieken. Wij zijn er voor de gemeenschap en zorgen altijd voor maatwerk.” We hebben de motie toegankelijkheid ingediend en deze is Raad breed aangenomen. Er zijn gebiedsregisseurs actief geworden in de organisatie. En inmiddels is er ook een meerderheid in de Raad voor een klein gemeentehuis. Ons geluid vindt weerklank. Dat is het goede nieuws, maar hoe staat het met de praktijk?

Hoe dienstbaar is de gemeente?

• Participatie is bij ons vanzelfsprekend. Belanghebbende burgers kunnen het gevoel hebben laat betrokken te worden bij plannen; als veel in feite al vastligt. Met de komst van de omgevingswet wordt het steeds belangrijker draagvlak te verkrijgen voor ruimtelijke plannen. Hoewel de wet niet aangeeft hoe dit vormgegeven moet worden, is het een belangrijk afwegingskader voor de besluitvorming.
• Inwoners die contact leggen met de gemeente ervaren nog steeds te vaak dat de gemeente onvoldoende oog heeft voor hun situatie en perspectief. Wij willen een gemeente die fysiek en gevoelsmatig dichtbij staat.
• Wij zien verbeteringen, maar het kan en moet nog beter. De gemeenteraad is voor die cultuurverandering uiteindelijk eindverantwoordelijk. In het meest recente rapport van de rekenkamer plaatst dit belangrijke adviesorgaan kritische kanttekeningen bij hoe goed de Raad daarvoor in positie is.
• We zien in Altena dat er nog veel stappen zijn te zetten naar een inclusieve samenleving. De gemeente kan een belangrijke rol spelen in het verbeteren van de positie van de LHBTQIA+ in het Land van Altena. Wij streven naar meer acceptatie en zien daarbij het handelen van een Regenbooggemeente als richtinggevend.

Hoe werken we daaraan?

• Alle burgers zijn gelijk voor de gemeente en daar horen afspraken bij. De gemeente stelt daarom grenzen, voorkomt overlast en grijpt in als dat nodig is. 
• Inlevingsvermogen, creativiteit, heldere begrijpelijke communicatie en het nakomen van afspraken zijn daarbij wél altijd mogelijk en daar struikelt de weerbarstige praktijk over de theorie. Een nieuw coalitieakkoord betekent nog niet dat de cultuur meteen verandert. Kennis en kunde, maar vooral oprechte betrokkenheid zijn nodig om het vertrouwen in de democratie te versterken.
• Juist nu er raadsbreed overeenstemming is over de beoogde cultuur, netwerksamenwerking en burger- en overheidsparticipatie willen we erop inzetten om deze verandering samen met de raad, college, directie, ambtenaren en maatschappelijke partners ook praktisch vorm te geven. Daarvoor hebben we een agenda voor de langere termijn met concrete stappen.
• Deze stappen zijn nodig om initiatieven van inwoners echt te ondersteunen, een bureaucratische cultuur te verminderen en effectiever te besturen. Zo werken we samen aan het doel om de gemeente van ons allemaal te maken. Met oplossingen op het gebied van wonen, werken en ontspannen, die recht doen aan de identiteit van kernen. De gemeente dat zijn we zelf.

Wat willen we concreet bereiken?

1. Progressief Altena wil dat de ambtenaren veel meer dan nu het geval is, naar de inwoners toe gaan, om het gesprek op locatie te kunnen voeren en waar mogelijk direct problemen op te lossen of wensen te realiseren.   
2. Voor Progressief Altena is het vanzelfsprekend dat participatie door de inwoners voorop staat bij grotere veranderingen in de woon- en leefomgeving. Participeren betekent niet ‘iedereen moet zijn zin krijgen’ maar door met inwoners serieus in gesprek te gaan over de noodzaak van een ontwikkeling en gezamenlijk te bekijken hoe het voornemen ingepast kan worden in de omgeving, wordt het draagvlak vergroot en voorkomen we problemen in het proces, de realisatie èn het uiteindelijke gebruik.
3. We willen dat in de volgende bestuursperiode een zogenaamde publieksbegroting wordt gemaakt. Dat is de gemeentebegroting, maar dan leesbaar voor iedereen die daarvoor belangstelling heeft.
4. Er is zoveel meer mogelijk. Daarvoor willen we een onafhankelijk geleid proces gericht op een gemeente met een uitnodigende, gelijkwaardige en toegankelijke cultuur. Als resultaat willen we onder meer gerichte aanbevelingen voor een pluriform personeelsbestand dat een afspiegeling van onze bewoners is. Dat geven we samen met ambtenaren, maatschappelijke partners en college vorm.
5. De gemeenteraad is voor de cultuurverandering in onze democratie uiteindelijk eindverantwoordelijk. Om die verantwoordelijkheid te kunnen dragen, is versterking van de positie van de raad nodig door middel van betere informatievoorziening, adviezen en sturingsdoelen. We willen de griffie voor dat doel – voor het goede functioneren van macht en tegenmacht – beter toerusten. 
6. Na de verkiezingen wordt er door de gehele raad in overleg met maatschappelijke partners een raadsprogramma op hoofdlijnen opgesteld. Daarna wordt er pas gesproken over coalitiepartijen en wethouders. Eerst de inhoud, dan de poppetjes.
7. Tegelijk zetten we al oplossingsgerichte stappen en voeren we gesprekken om aan de kansen voor de nieuwe rol van de gemeente te werken, met bijvoorbeeld meer inzet van specialistische regisseurs die intensief samenwerken met adviesraden en bedrijven.
8. We willen het probleemoplossend vermogen ook vergroten met actieve voorlichting naar inwoners over de nieuwe Omgevingswet(zie noot)*. Deze grote verandering is immers een bedreiging voor het vertrouwen, maar kan ook een kans zijn als we het goed oppakken.
9. Om de afstand tussen burger en bestuur kleiner te maken, willen we in de komende bestuursperiode een nieuwe samenwerkingsvorm inzetten: het burgerforum. Bij burgerfora bedenkt een aselecte groep burgers op basis van een heldere vraag nieuw beleid of adviseert daarover. Via loting worden burgers geselecteerd die zich willen verdiepen en nadenken over taaie problemen zoals de klimaattransitie. Zo’n burgerforum wordt natuurlijk professioneel ondersteund.
10. Een effectieve manier om mensen bij veranderingen te betrekken is door de jeugd te betrekken. Geïnspireerd op het bestaand initiatief van de jongerenraad Going4Altena, willen we jongeren actief betrekken bij hun eigen leefomgeving. We willen experimenteren met een kleinschalig programma om alle kinderen van groep 7/8 een melding over hun buurt of schoolplein te laten doen. Deze meldingen worden inhoudelijk serieus beoordeeld en aan de terugkoppeling over deze suggesties wordt als onderdeel van een lesprogramma over burgerschap aandacht besteed.

*Omgevingswet: wet waarmee de overheid de regels voor ruimtelijke ordening wil vereenvoudigen en samenvoegen.

2. Sociaal domein: iedereen telt mee

Sinds 2015 zijn veel onderdelen van het sociaal domein,- jeugdzorg, participatiewet en WMO-, op het bordje van de gemeente komen te liggen. Onder het mom van ‘de gemeente staat dichterbij de mensen’ werd een grote bezuinigingsoperatie doorgevoerd. En inmiddels constateren bijna alle gemeenten flinke tekorten met name op het gebied van de jeugdzorg. Het sociale gezicht van een gemeente mag geen masker zijn, maar geeft uitdrukking aan betrokkenheid en erkent de waarde van elk mensenleven. Daar hebben we veel voor over. Maar ook Altena kampt met tekorten op de begroting van het sociaal domein en het is duidelijk dat de oplossing daarvoor niet alleen lokaal gevonden kan worden. Ook Den Haag zal daaraan moeten bijdragen. Vanuit veel politieke partijen en vanuit de VNG wordt druk uitgeoefend op de regering om daarin verandering te brengen.

Toen in 2020 bleek dat de gemeente fors moest bezuinigen heeft Progressief Altena daar loyaal aan bijgedragen, maar tevens bedongen dat op het sociaal domein maximaal 7.5 procent gekort mocht worden waarvan minimaal 2.5 procent uit de eigen organisatie komt. Nog verder bezuinigen betekent dat de gemeente niet meer aan haar zorgplicht kan voldoen en dat wil Progressief Altena niet voor haar rekening nemen.

Voor Progressief Altena is dienstbaarheid de eerste opdracht van de gemeente: zorg voor haar inwoners waarbij menselijkheid het nooit mag verliezen van bureaucratie. De meeste mensen streven naar een zinvol bestaan, maar niet iedereen heeft dezelfde mogelijkheden. Nog steeds groeien te veel kinderen op in armoede en dat is een situatie die we niet kunnen en mogen accepteren. Achterstanden werken vaak een leven lang door met soms grote persoonlijke en maatschappelijke gevolgen. Ook gezondheid is vaak het gevolg van aanleg én maatschappelijke omstandigheden.

Zorg en welzijn zijn een wettelijke taak voor de gemeente en tevens een gezamenlijke verantwoordelijkheid van gemeente, buurthuis, sportvereniging, school, bibliotheek en ook van mensen zelf. Daarbij zijn vrijwilligerswerk en mantelzorgers onmisbaar. Zij zijn het cement in de samenleving. Sociale cohesie is van wezenlijk belang om je gezien te weten, om erbij te horen. Dat op het platteland mensen naar elkaar omzien is maar beperkt waar: ruim 40 procent van onze inwoners geeft aan zich eenzaam te voelen. Mensen kijken vooral om naar degenen die bij de eigen groep horen en hebben geen of minder aandacht voor anderen. Op het gebied van sociale cohesie is er in Altena echt nog een wereld te winnen.

Die dienstbaarheid van de gemeente komt tot uitdrukking in de manier waarop een en ander georganiseerd is: preventie is daarbij een sleutelwoord. Progressief Altena wil daarom maximale aandacht voor preventie en geen schotten tussen de verschillende regelingen. Want het voorkomen van problemen betekent op termijn besparing. Besparing van lijden, van achterstanden én van kosten.

Wat willen we concreet bereiken?

11. Een toegankelijke gemeente: de website van de gemeente kan klantvriendelijker en duidelijker.
12. We zetten in op preventie:
    • door vroegsignalering uit te breiden, in het spoor van VroegErOpAf voor schuldhulp;
    • door ook vroeg signalering voor jongeren en gezinnen aan te bieden (vergelijkbaar met inzet van de vrijwillige ouderenadviseurs);
    • door meer investeringen in jeugd- en jongerenwerk: er zijn steeds nieuwe groepen die buiten de boot dreigen te vallen. Juist op dit terrein is vroege signalering heel belangrijk
    • door (digitale) laaggeletterdheid te bestrijden en zelfredzaamheid te verhogen door een ‘Taalpact’ met gemeente, zorg, scholen en kerken waarbij het Digi Taalhuis de centrale rol in de opvang en non-formele taalbegeleiding van inwoners op zich neemt.
    • door zorg toegankelijker te maken door het bestrijden van laaggeletterdheid en inzetten op digitale vaardigheden. Dat doen we door samenwerking met onder andere Bibliotheek Cultuurpunt Altena, Vluchtelingenwerk en Stichting Leergeld.
13. Aandacht voor sociale werkvoorziening en dagbesteding voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Als blijkt dat de huidige vormen niet toereikend zijn, zoeken we naar nieuwe wegen in samenspraak met de betrokkenen. Daarbij maken we gebruik van de expertise van MidZuid (noot)*.
14. Bij schaarste kiezen we voor de meest kwetsbaren. Dat betekent ook dat, indien wettelijk mogelijk, rekening gehouden wordt met draagkracht.
15. Aandacht voor eenzaamheidsbestrijding. Het welzijnswerk met zijn vele vrijwilligers speelt hierin een belangrijke rol. Samenzorg in de buurt willen we stimuleren door buurthuizen en/of steunpunten te waarderen en te faciliteren als ontmoetingsplaats. We willen hindernissen wegnemen om coöperatieve vormen van wonen mogelijk maken, zodat generaties bij elkaar kunnen wonen, of groepen mensen die samen zorg organiseren, van jong tot oud.
16. De Sociale Altenacode gaat invulling geven aan een nieuwe rolverdeling tussen overheid, samenleving en maatschappelijke partners. De gemeente gaat sturen op resultaat en niet langer op de uitvoering van afzonderlijke activiteiten. Dit betekent dat de gemeente in overleg met de samenleving bepaalt wat er moet gebeuren; hoe het moet gebeuren wordt zoveel mogelijk overgelaten aan de deskundigen van onze maatschappelijke partners.

*MidZuid:sociaal werkbedrijf van de vier gemeenten in de regio Dongemond. Doel is om voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt werk te vinden of te creëren.

3.  Economie: het kan ook anders.

Economie is niet gebaseerd op een natuurwet maar is een door mensen bedacht systeem waarbij de lusten en lasten niet altijd eerlijk verdeeld worden. Schaarste aan grondstoffen, milieuvervuiling en klimaatverandering zijn niet te negeren. De oplossing is een overgang naar een circulaire economie. Het afval van de een is de grondstof van de ander. Hergebruik, reparatie en het hoogwaardig herwinnen van grondstoffen is de manier waarop het ecosysteem ook werkt. Dit schept nieuwe werkgelegenheid en voorkomt onherstelbare schade.

Onmaatschappelijk ondernemen belemmert een eerlijke verdeling van geld en goederen en schuift verantwoordelijkheden af op de samenleving. De rijk gevulde tafel van enkelen zorgt voor een karige boterham voor velen. In een welzijnseconomie staan menselijke activiteiten in een ruimer perspectief dan alleen winstmaximalisatie.

Hoe werken we daaraan?

• Dit willen we bevorderen door het bundelen van krachten, het stimuleren van innovatie en voorrang voor bedrijven die deze toekomst omhelzen. De gemeente kijkt, binnen en buiten de eigen organisatie, altijd naar de sociale aspecten en de gevolgen voor het milieu bij opdrachtverstrekking. Vrijwilligers verrijken de samenleving en maken velen zaken mogelijk die belangrijk zijn.
• Een Sociaal Economische Raad kan in samenwerking met ondernemers, schoolbesturen, vakbonden en arbeidsdeskundigen het arbeids-, opleidings- en vestigingsklimaat moderniseren en vooruithelpen. Dienstbaarheid van de gemeente aan het maatschappelijke belang van verantwoord ondernemen is noodzakelijk om zo veel mogelijk mensen een rechtvaardige toekomst te geven. Goede arbeidsvoorwaarden zijn voor ons vanzelfsprekend.
• Te laag betaalde banen en schijnzelfstandigheid verhogen het risico op structurele schulden en veroorzaken ook sociale problemen. Het kapitaal van veel bedrijven zijn de werknemers. Wij willen de toegang tot de regionale arbeidsmarkt verbeteren, ook voor mensen met een achterstand, door bijscholing toegankelijk te maken en door stimulerende contacten met alle partijen die een zinvolle bijdrage willen leveren.
• De gemeente stelt voorwaarden aan bedrijven die willen investeren in het opwekken van schone energie binnen de gemeentegrenzen zodat omwonenden niet alleen de lasten ervaren maar meeprofiteren van de opbrengsten.
• Progressief Altena wil dat de gemeente zoveel mogelijk faciliterend optreedt bij het vrijwilligerswerk. Dat betekent niet alleen het beschikbaar stellen van materiaal, maar nadrukkelijk ook ontzorgen bij bijkomende taken. Denk aan het organiseren van de benodigde vergunningen, aanvragen van subsidies en overige ambtelijke ondersteuning wanneer dat aan de orde is. De vrijwilliger moet zich volledig kunnen richten op het vrijwilligerswerk en zich niet druk hoeven maken over ‘randzaken’. Alleen op deze manier houden we het voor de vrijwilligers leuk en kunnen we als samenleving optimaal profiteren van het mooie en belangrijke werk dat zij voor ons doen.

Wat willen we concreet bereiken?

17. Een goed vestigingsklimaat voor ondernemers die de circulaire economie vormgeven. Bij gemeentelijke projecten, geformuleerd in uitvoeringseisen, krijgen deze bedrijven voorrang.
18. Een Sociaal Economische Raad om kwantiteit en kwaliteit van werkgelegenheid een stimulans te geven.
19. Ondernemers de mogelijkheid geven tot koopzondagen.
20. Arbeidsmigranten zijn geen tweederangsburgers maar volwaardig lid van de samenleving. Uitzendorganisaties, werkgevers en overheid hebben de gezamenlijke verantwoordelijkheid voor gelijkwaardige behandeling en fatsoenlijke huisvesting. De gemeente ziet daarbij toe op naleving van de regels en handhaaft deze waar nodig.
21. “De groene pluim”* willen we, in navolging van andere gemeenten, ondersteunen.

*Stichting De groene pluim reikt een pluim uit aan bedrijven die goed bezig zijn met duurzaamheid en sociaal beleid.

4. Natuur en milieu, een zorg voor ons allemaal

Onze welvaart danken we aan natuurlijke hulpbronnen, daarbij past zorgvuldigheid en respect. Klimaatverandering en bodemdaling stellen ons voor belangrijke beslissingen omdat we onze dijken niet eindeloos kunnen blijven verhogen. In de Regionale Energie Strategie (RES) wordt op regionaal niveau naar antwoorden gezocht. Progressief Altena heeft deze visie weliswaar onderschreven maar mogelijk dat meer snelheid is geboden om de energietransitie handen en voeten te geven. Voldoende ruimte voor waterberging is noodzakelijk om periodes van droogte of overvloedige regenval op te kunnen vangen. De uiterwaarden willen we alleen bestemmen voor wateropvang, natuurontwikkeling, agrarisch medegebruik en kleinschalige recreatie zonder bebouwing. Consequent toegepast landschapsherstel zorgt voor verhoging van de biodiversiteit, een aantrekkelijk landschap, huisvest bedreigde soorten, verbindt natuur en geeft boeren een extra verdienmodel. De Biesbosch is onze natuurparel. Deze wereldnatuur herbergt waardevolle plant- en diersoorten die onze bescherming verdienen. Bij beleving van deze waardevolle natuur staat daarbij voor Progressief Altena natuur voorop. De ontwikkeling van Nationaal Park NL Delta is zowel een kans als een bedreiging.

De overgang naar een natuurinclusieve landbouw is alleen mogelijk als boeren voldoende inkomsten hebben voor een redelijk bestaan en de noodzakelijke investeringen. Combinatiebedrijven (energie, natuurontwikkeling en beheer, zorg en toerisme) zijn het meest kansrijk. De overgang naar een circulair en grondgebonden systeem willen we zo veel mogelijk faciliteren waarbij de gemeente een proactieve rol speelt. Dit draagt bij aan een prettige en gezonde omgeving voor onze inwoners en toeristen, het getuigt van verantwoord rentmeesterschap. Altena is een tekortgebied qua mest, een mestverwerker is daarom ook in de nieuwe provinciale discussieronde over mestverwerking absoluut niet nodig in Altena. Mest verwerken is gevolgbestrijding die thuishoort op de plaats waar het teveel aan mest wordt geproduceerd. 

Kort na het vaststellen van de Regionale EnergieStrategie (RES) werd onze angst bewaarheid; de capaciteit op het hoog- en middenspanningsnet is te krap geworden, waardoor de noodzakelijk, grootschalige opwek van duurzame energie vertraging op gaat lopen. Pas over 5-7 jaar, zo geeft Enexis aan, is deze krapte opgelost en kunnen er weer plannen worden uitgevoerd. Dit betekent wat Progressief Altena betreft niet dat we tot die tijd op onze handen hoeven zitten, in tegendeel. Meer dan ooit zullen we nu voortgang moeten boeken op de andere thema’s van de energietransitie.  Besparing, isolatie en innovatieve projecten versnellen bijvoorbeeld. Daarnaast is het belangrijk om op een adaptieve manier tòch ook voortgang te boeken waar het gaat om grootschaliger projecten voor duurzame opwek. We willen graag dat nabij iedere kern op een hoogwaardige, goed ingepaste manier energie opgewekt wordt, waar diezelfde kern maximaal van profiteert. Hiervoor heb je een concrete locatie, plannen èn draagvlak nodig, want ieder dorp is uniek!

Progressief Altena wil de tijd van krapte op het energienet benutten om met iedere kern in gesprek te gaan over de realisatie van deze lokale opwek. Waar kan het gerealiseerd worden, welke meekoppelkansen kunnen we benutten, hoe gaan we de opbrengsten inzetten, hoe wordt het dorp èn haar inwoners er als geheel beter van?! Door het gesprek te voeren en de inwoners hierin nadrukkelijk het voortouw te laten nemen, kan iedereen anticiperen op wat eraan komt en staan we gezamenlijk klaar om direct aan de slag te gaan op het moment dat de krapte voorbij is!

Wat willen we concreet bereiken?

22. In een open dialoog met inwoners, (natuur)organisaties, boeren en overheden willen we duurzame ontwikkelingen bevorderen en vastleggen in toekomstbestendige plannen. Hierbij willen we er wel voor waken dat open weide- en akkerbouwgebieden niet verder verstenen. Nieuwbouw wordt ecologisch ingepast en samen met compensatie voor verloren waarde daadwerkelijk gerealiseerd.
23. Wij streven naar een duurzaam en nagenoeg energie onafhankelijk Altena. De infrastructuur die daarvoor nodig is (netwerk) wordt zo snel mogelijk gerealiseerd. De beperkingen van het netwerk maken dat we ons voorlopig focussen op besparing, isolatie, zonnepanelen op daken en (hybride) warmtepompen. Die energietransitie moet wel haalbaar en betaalbaar zijn voor iedereen. We bevorderen grootschalige wind- en zonne-energie op plaatsen waar mensen en dieren er zo weinig mogelijk last van hebben. Omwonenden worden vanaf het begin betrokken bij de plannen en delen in de opbrengst. Vanzelfsprekend stimuleren we elektrisch rijden en vooral het gebruik van elektrische deelauto´s. 
24. Progressief Altena denkt dat de energietransitie in Altena waarschijnlijk niet kan slagen zonder grote windmolens langs grootschalige infrastructuur of op bedrijventerreinen. Mocht het nodig zijn, dan zijn wij voor het plaatsen van windmolens, maar niet zomaar, er zijn zowel ruimtelijke, functionele als maatschappelijke randvoorwaarden aan verbonden. Ook participeren we bij windmolenprojecten op zee. Voor windenergie zoeken we natuurlijk verder naar mogelijke alternatieven voor windmolens zonder wieken, zoals bijvoorbeeld de Spaanse Vortex Bladeless of de Amerikaanse windturbines zonder wieken die mogelijk in Waalwijk komen te staan. De windmolens zonder wieken zijn kleiner (vooral Vortex Bladeless), muisstil en ze kunnen dichter bij elkaar staan. We steunen deze innovaties van harte maar het mag geen excuus zijn om (te) lang te blijven wachten met het plaatsen van windmolens.
25. We faciliteren het hergebruik van afval door samenwerking met bedrijven als Kringloopcentrum Altena in Almkerk en Gain in Sleeuwijk waar ook de voedselbank is gevestigd. 
26. Een Landschapsherstelplan moet de randvoorwaarden definiëren en de te bereiken doelen omschrijven zoals het realiseren van minimaal 30% natuur in onze regio. De Provincie heeft een subsidieregeling stimuleringsregeling landschap waarvan we gebruik kunnen maken. Progressief Altena kiest hierbij nadrukkelijk voor lanen, houtwallen, singels en bosjes zoals dat in de Ooijpolder bij Nijmegen al is gerealiseerd. Streekeigen aankleding van de perceelsranden zal met name rond gebieden die stikstof en (ultra)fijnstof veroorzaken (zoals dorpen, steden, industrie, infrastructuur en bedrijventerreinen) veel impact hebben. Het aanleggen van houtwallen en elzensingels is daar effectiever dan het realiseren van een groot bos. Bovendien kunnen de andere functies, zoals landbouw en voedselbossen, gewoon blijven bestaan en borgen we de openheid van het buitengebied. Een paar grote productiebossen voor bijvoorbeeld de bouw van houten huizen vormt de uitzondering die de regel bevestigt. Bij ingrepen in het buitengebied worden de afgesproken inpassing in het landschap én de compensatiemaatregelen ook daadwerkelijk gerealiseerd. De gemeente bewaakt dit bij de nazorg van de omgevingsvergunning.
27. De gemeente biedt in samenwerking met de provincie financiële ondersteuning voor het realiseren van meer biodiversiteit en een betere bodemkwaliteit. Doelen zijn daarbij bescherming van insecten, natuurinclusieve, kleinschalige en grondgebonden landbouw, natuurlijk bermbeheer, natuurlijke akkerranden en boezems aan de rand van dorpen voor wateropvang en verdere natuurontwikkeling.
28. We faciliteren inwoners met een smalle beurs bij de energietransitie, bijvoorbeeld bij de aankoop van zonnepanelen of een kleine windmolen via leningen met een laag rente- percentage. We willen deze groep mensen helpen en zorgen over de energietransitie wegnemen. 
29. De gemeente bevordert het gebruik van groene energie en geeft zelf het goede voorbeeld door de gemeentelijke gebouwen zoveel mogelijk energieneutraal te maken.
30. Recreatie rond de kernen willen we promoten door het versterken van natuurwaarden en het aanleggen van wandelpaden. (zie ook de paragraaf sport en recreatie, punt 78)
31. De gemeente bevordert en bewaakt de luchtkwaliteit in onze gemeente, zowel binnen als buiten. Te veel (ultra)fijnstof is zeer schadelijk voor onze gezondheid en moet daarom zoveel mogelijk worden voorkomen. Gemeente Altena sluit zich aan bij het Schone Lucht Akkoord.
32. In de Biesbosch streven wij naar duurzame, kleinschalige recreatie die de natuurwaarden respecteert. Duurzaam varen staat daarbij hoog op onze agenda, net als het beheren van de afvalstromen. Wandelaars en fietsers willen we faciliteren en het andere verkeer willen we zoveel mogelijk beperken. Handhaving en onderzoek naar verkeersbeperkende maatregelen zullen in overleg met betrokkenen meer prioriteit krijgen om uitwassen die de rust verstoren te voorkomen. Samen met de progressieve partijen in de drie Biesboschgemeenten onderzoeken we de aanstelling van een waterboa.

5. Ruimtelijke ordening en huisvesting, een fijne woon-werkomgeving voor iedereen

De meest bepalende ontwikkeling in de ruimtelijke ordening van de komende jaren is het woningtekort en de maatregelen om dat tekort aan te pakken. De lokale Woonvisie voorziet dat er in de komende 5 jaar 1220 woningen nieuw worden gebouwd, waarvan 380 sociaal en in de komende tien jaar zelfs 3.000 woningen. Progressief Altena wil niet alleen maar méér bouwen, maar voor de toekomst bouwen.
Woningbouw die past in de kernen, betaalbaar en duurzaam is en aansluit op de lokale woningbehoefte in Altena.
Met flankerende maatregelen zoals het bevorderen van doorstroming van huidige bewoners van eengezinswoningen naar beter op hun behoefte afgestemde woonvormen kan dit worden gerealiseerd. Ook willen wij de ruimte voor inbreiding in de bestaande woonbestemmingen optimaal benutten.

Wij streven ernaar dat alle gewenste en noodzakelijk functies een juiste plaats krijgen. Echte ordening waardoor overlast zoveel mogelijk wordt voorkomen. Conflicterende belangen hebben vaak stagnatie tot gevolg. Grote bedrijven horen op een bedrijventerrein gevestigd te worden en niet in het buitengebied of aan de rand van een dorp. Verder stellen we bij aanbestedingen- of vergunningen randvoorwaarden om toe te werken naar een zo circulair mogelijke samenleving. Bijvoorbeeld dakconstructies van nieuwbouw zijn geschikt voor zonnepanelen.

De bestaande bedrijventerreinen willen we optimaliseren en verduurzamen waarbij ongebruikte kavels weer benut worden. Zonnepanelen willen we zo min mogelijk plaatsen in open gebieden maar bij voorkeur in combinatie met andere functies of in onrendabele gebieden in de regio. 

Woningbouwverenigingen hebben als kerntaak om in samenspraak met de gemeente betaalbare en energieneutrale woningen te bouwen voor alle mensen die in de vrije sector (huur of koop) niet terecht kunnen. Woningen zijn bedoeld voor mensen en niet voor speculanten. Ook andere partijen die willen bijdragen aan deze doelstellingen kunnen op onze steun rekenen. Iedere leeftijdsgroep en samenlevingsvorm heeft recht op passende en betaalbare woonruimte. Grondwet art. 22.2: “Bevordering van voldoende woongelegenheid is voorwerp van zorg der overheid”

Wat willen we concreet bereiken?

33. Omgevingsplannen worden eens in de tien jaar geactualiseerd en alle relevante betrokkenen worden proactief geïnformeerd over de ophanden zijnde vernieuwing van het betreffende omgevingsplan. Aan nieuwbouw worden eisen gesteld in het kader van duurzaamheid. Nul op de meter is daarbij het uitgangspunt. Omschakeling naar intensieve veehouderij wordt onmogelijk in alle omgevingsplannen.
34. Bij het concretiseren van de Regionale Investerings Agenda zetten we zo veel als economisch, sociaal en landschappelijk mogelijk in op inbreiding en doorstroming. Dat levert de hoogste maatschappelijke waarde.
35. We steunen initiatiefnemers die de woon-, leef- en werkomgeving willen verbeteren zoveel mogelijk. Denk aan het onderzoek naar een natuurbegraafplaats, ontwikkelen van natuur-inclusief bouwen, experimenteerruimte voor doelgroepen zoals bijvoorbeeld ‘tiny houses’ voor onze jeugd, hofjes voor ouderen die samen willen wonen en veilige losloopgebieden voor honden.
36. Bedrijven bieden we een goed vestigingsklimaat door onze bestaande bedrijventerreinen op te schonen en te herstructureren. Oude gebouwen worden zoveel mogelijk opgeknapt en als het niet anders kan gesloopt om nieuwe functies mogelijk te maken. Nieuwe bedrijventerreinen worden alleen aangelegd als het écht niet anders kan.
37. Een doorstroommakelaar van de woningcorporatie gaat met mensen in gesprek om af te tasten of de woning niet te groot is geworden. Mogelijk is het huis en de tuin te groot geworden, zijn de energielasten te hoog of zijn aanpassingen nodig vanwege lichamelijke klachten. Voor die groep komt een passend aanbod van kleinere, leeftijdsbestendige woningen om de doorstroming te bevorderen. We denken hierbij aan hofjes met kleinere huizen voor ouderen met een gezamenlijke ontspanningsruimte en tuin.
38. We willen ook woningbouwverenigingen en andere woningeigenaren (boerderijen) stimuleren om te onderzoeken of splitsing van een woning een mogelijkheid is als bewoners vinden dat hun woning te groot is. Vrijkomende boerderijen van stoppende boeren worden zoveel mogelijk benut om bewoning door splitsing mogelijk te maken. Dit zou gecombineerd kunnen worden met het energieneutraal maken van de woning.
39. Zelfbewoningsplicht willen we instellen voor bepaalde wijken om te voorkomen dat huizen worden gekocht door particuliere beleggers. Dit om te voorkomen dat woningzoekenden die een koopwoning willen kopen bij onderhandelingen het afleggen tegen beleggers die dezelfde woning willen kopen om deze vervolgens te verhuren.

6. Mobiliteit: zo duurzaam mogelijk

Onze gemeente heeft een stevig en actueel mobiliteitsbeleid, dat is opgezet volgens landelijke normen en inzichten. We onderscheiden wegen, knooppunten, openbaar vervoer en mobiliteitsdiensten. Bij de wegen wordt onderscheid gemaakt tussen Rijkswegen, Provinciale wegen, gemeentelijke hoofdwegen, gebiedsontsluitingswegen, woonstraten, fietspaden, ruiterpaden en wandelpaden. Over mobiliteit lijken er op het eerste oog politiek gezien niet veel verschillen te zijn. Dat komt omdat dit beleid een zeer lange termijn kent en zelden de krantenkoppen haalt, behalve als er tragische ongevallen zijn. Toch is dit aandachtsgebied wel degelijk erg belangrijk omdat er grote veranderingen gaande zijn. Dat hoeft niet slecht te zijn, wanneer die veranderingen bijdragen aan een duurzame, solidaire toekomst waarin mensen zich goed kunnen verplaatsten om zich sociaal en economisch te kunnen ontplooien en recreëren. Dat is waaraan wij dit beleid toetsen.

Wat willen we concreet bereiken?

40. We zien dat het gebruik van de elektrische fiets enorm groeit. Dat is erg positief en daar willen wij op inspelen met het ontvlechten van fiets- en autoverkeer. Veiligheidsknelpunten pakken we aan, gebaseerd op de gemeentelijke knelpuntenlijst. We willen autoverkeer ontmoedigen en fietsverkeer aanmoedigen, met aandacht voor de langeafstand-fietsverbindingen. Dat is gezond, veilig en duurzaam.
41. We zien dat de A27 op de schop gaat en willen goede afspraken met Rijkswaterstaat om het sluipverkeer te beperken. De provincie heeft de provinciale wegen veiliger gemaakt. We zien dat de Provincie het openbaar vervoer nu steeds meer richt op de regionale verbindingen en de gemeente uitnodigt om het fijnmazige netwerk zelf in te vullen. We kunnen dat niet tegenhouden, maar we kunnen wel grenzen aangeven. Want openbaar vervoer is een overheidstaak en heeft veel maatschappelijke waarde. Waar we water bij de wijn doen, willen we inzetten op een betere fysieke infrastructuur (zogenaamde hubs). Aan deze hubs stellen we hoge eisen qua bereikbaarheid, comfort en sociale veiligheid.
42. De gemeente zal in overleg met bewoners oplossingen moeten bedenken waardoor de bereikbaarheid van de hubs voor alle bewoners kan worden gegarandeerd, ook de bewoners die minder mobiel zijn en niet over vervoer naar de hubs beschikken. We denken daarbij aan de buurtbus, het “automaatje”, autodelen en carpoolen. Dit maakt mobiliteit goedkoper, beter toegankelijk en vergroot ook de sociale cohesie. In het verlengde hiervan onderkennen we het belang van het in stand houden van goede veerverbindingen, mede in het licht van de ambities onze toeristische functie te versterken. Initiatieven om deze verbindingen beter te benutten en duurzamer te maken verdienen onze steun.
43. We zien dat de landbouw zich erg inspant om de wegen ook tijdens de oogst veilig te houden. Dat willen we zo houden en nog verder verbeteren door daarover in de economische Raad afspraken te maken.
44. We willen impulsen aan wandel- en ruiterpaden koppelen aan landschapsherstel, meidoornhagen en toeristische voorzieningen.
45. Een veilig en efficiënt verkeerswegennet alsmede goed en betaalbaar openbaar vervoer zijn van groot belang voor de leefbaarheid van onze streekgemeente en ondersteunend aan wat we op andere beleidsvelden willen bereiken. Door integraal te denken en werken komen we uiteindelijk verder.

7. Veiligheid: Niet alleen pleisters plakken

Hoewel een veilige samenleving de verantwoordelijkheid is van iedereen heeft de gemeente een aantal specifieke taken. Een gedegen analyse van voorziene veiligheidsrisico’s kan zorgdragen dat preventie en schadebeperking voldoende aandacht krijgen. Zorg voor goed toegeruste en geoefende hulpverleners is de basis. Hinderen, verbaal en/of fysiek geweld tegen hulpverleners is voor ons altijd onacceptabel.

De gevolgen van veiligheidsrisico’s zijn nooit volledig uit te sluiten. De persoonlijke veiligheid is voor iedereen belangrijk. Internet geeft ongekende mogelijkheden maar veroorzaakt ook nieuwe vormen van bedreiging en criminaliteit. Maar ook de democratie en de daarbij behorende spelregels staan onder druk door belangenverstrengeling en verweving van de boven- en onderwereld. Een betrouwbare overheid is een integere overheid.

De veiligheid in het gezin behoeft blijvende aandacht en vroegtijdig handelen om stapeling van problemen te voorkomen. Een mooie, gezonde en veilige omgeving is een wens die we alleen gezamenlijk kunnen bereiken.

Hoe werken we daaraan?

• Door te zorgen dat de gemeentelijke verantwoordelijkheden op orde zijn. Voldoende politietoezicht en handhaving, zichtbare en aanspreekbare wijkagenten, korte aanrijtijden voor brandweer en ambulances en professionele controle op preventie en risico’s op alle beleidsterreinen.
• Sociale veiligheid kan worden versterkt door sociaal respect als norm in de omgangsvormen, bij zowel jongeren als volwassenen, te bevorderen. 
• Wij vinden dat meer georganiseerde mogelijkheden voor ontmoeting en ontspanning voor de jeugd een bijdrage kunnen leveren om verveling en overlast te voorkomen. Verenigingen, dorpshuizen en brede scholen willen we hier een rol in laten spelen. 
• Aanspreken, corrigeren, helpen en optreden, zijn sleutelwoorden die ons allen aangaan. Voorlichting en samenwerking kunnen ervoor zorgen dat de bewustwording van veilig handelen doordringt tot in de haarvaten van de samenleving.

Wat willen we concreet bereiken? 

46. Voldoen aan de streefnorm van één wijkagent op 5000 inwoners; dat betekent minimaal 2 extra wijkagenten in de gemeente.
47. Voorlichtingsprogramma’s over veiligheidsrisico’s voor diverse doelgroepen (jeugd, verkeer, milieu, internet, huiselijk geweld, sociale omgang) om bewustwording te verbeteren.
48. Weerbaarheid van de jeugd en volwassenen versterken door in verenigingsverband trainingen aan te bieden.
49. Bij alle planontwikkeling heeft veiligheidscontrole voor ons een hoge prioriteit.
50. Bedrijven zijn volledig verantwoordelijk voor een schone en veilige omgeving. Controle hierop is een primaire overheidstaak.
51. Gevaarlijke milieuovertredingen blijven niet ongestraft.
52. Een vuurwerkverbod om gezondheidsrisico’s en milieuschade te voorkomen en het dierenwelzijn te respecteren.
53. Drugscriminaliteit is maatschappelijk ontwrichtend en bestrijding hiervan blijft hoogst noodzakelijk.
54. Cybercriminaliteit vormt een bedreiging voor de veiligheid van gemeentelijke bestanden die vaak privacygevoelige gegevens bevatten. Beveiliging heeft daarom de hoogste prioriteit. 
55. De vrijwillige brandweer is een onmisbare organisatie voor het veilig leven in een plattelandsgemeente maar staat onder druk als gevolg van Europese regelgeving. Nieuwe regelgeving heeft echter pas zin als die aantoonbaar leidt tot een (nog) hogere veiligheid voor onze inwoners.

8. Onderwijs: fundament en motor

Altena heeft een relatief laagopgeleide beroepsbevolking. Dat was altijd al zo en uit statistieken blijkt dat – terwijl het gemiddeld opleidingsniveau in Nederland stijgt – dit niveau in Altena verder daalt. De leesvaardigheid onder kinderen in Nederland en dus ook de gemeente Altena neemt af. Landelijke en provinciale initiatieven als het Leesoffensief en het Nationaal Onderwijs Programma vragen een actieve rol van de gemeente om samen met het onderwijs en de bibliotheek de leesvaardigheid en de geletterdheid van kinderen te verhogen.

Het draait op de arbeidsmarkt zeker niet alleen om kennis. Praktische vaardigheden hebben veel waarde. Veel jonge mensen vertrouwen op hun netwerk, vaardigheden en ondernemerschap. Toch valt niet te ontkennen dat globalisering, technologie en verduurzaming de wereld onomkeerbaar complexer hebben gemaakt. Een leven lang leren is een voorwaarde om duurzaam inzetbaar te zijn. Sommige bewoners geloven dat zij ook zonder startkwalificatie (MBO1), als ze maar hard genoeg werken, succesvol zullen zijn. “Ik red me wel.” Dat is een zeer risicovolle opvatting over het eigen werkvermogen. Staat later de teleurstelling om de hoek?

Niemand kan de toekomst voorspellen en iedereen heeft het recht op eigen keuzen, maar het loont om met de toekomst bezig te zijn. Wij zien graag dat de gemeente optreedt als stimulator. Stimulator van het in praktijk brengen van een leven lang leren: van voorschoolse educatie tot beroepsonderwijs, van scholingsmogelijkheden voor mensen in de bijstand tot bij- of omscholing van mensen die zijn vastgelopen op de arbeidsmarkt. Daarmee kunnen we de kansenongelijkheid op de arbeidsmarkt verkleinen en bijdragen aan een gezonde, gelukkige en productieve beroepsbevolking.

Hoe werken we daaraan?

• We staan voor onze kernwaarden solidariteit, ontplooiingsmogelijkheden en duurzaamheid. Via het programma ‘Kansrijk Altena’ willen we onderwijs naar de kernen brengen, met nieuwe en relevante scholingsmogelijkheden voor mensen die zich op de toekomst willen richten. De gemeente Altena heeft binnen haar grenzen de zorg voor 29 basisscholen en 5 scholen voor voortgezet onderwijs. Door het gebruik van ‘brede school’ gebouwen, kan daar een wisselwerking ontstaan tussen het onderwijs en de beroepspraktijk: onderwijs als een vanzelfsprekend continu proces.
• Overleg en samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven kan voor beide meerwaarde hebben. Veel leerlingen gaan naar Breda of Den Bosch voor opleidingen in techniek, bouw, industrie. Maar in onze streek is ook veel te leren van en met het bedrijfsleven, waar de toekomst altijd dichtbij is. Die kennis is waardevol voor het onderwijs.

Wat willen we concreet bereiken?

56. Gratis lidmaatschap van de bibliotheek voor mensen met een lees- en taalachterstand.
57. Taalonderwijs voor laaggeletterden en statushouders om hun deelname aan de maatschappij te stimuleren. Hiervoor werken we samen met scholen, bibliotheken en organisaties als Stichting Lezen en Schrijven.
58. Inzetten op een ‘Bibliotheek op School’ in alle scholen. Het gebruik van de ‘Bibliotheek op School’ verbreden door een toegankelijk, laagdrempelig servicepunt van de bibliotheek met ontmoetingsfunctie, met leermiddelen en toegang tot gratis internet. Waar mensen zijn die je kunnen helpen als je ergens nieuw bent of op zoek bent naar informatie.
59. Scholingsaanbod en -vraag bij elkaar brengen door:
    • Het nascholingsaanbod door het bedrijfsleven en andere groepen en verenigingen te faciliteren.
    • De doelgroep van mensen die zich op de toekomst willen oriënteren te faciliteren.
    • Het gebruik van ‘brede school’ gebouwen te stimuleren.
    • Onder andere via de website van de gemeente duidelijk de nascholingsmogelijkheden aan te bieden.
60. De combinatiefunctionarissen behouden en het aantal uren waar mogelijk uitbreiden.
61. ieder kind moet mee kunnen doen. Daarom werken we samen met de stichting Leergeld zodat ieder kind aan binnen- en buitenschoolse activiteiten kan deelnemen.

9. Cultuur: grondstof van het bestaan

Cultuur gaat over het verleden, over de toekomst en over hoe je die twee nu beleeft. Cultuur voel je in de verhalen, de beelden, de muziek, de architectuur, de streektaal en tijdens samenbindende evenementen die de streek kent. Cultuur maakt wezenlijk deel uit van onze leefwereld en is er vóór en dóór ons allemaal. Kunst, cultuur en erfgoed zijn geen toevoegingen maar grondstof die je moet koesteren.  De cultuurvisie van de gemeente (mei 2019) brengt dit ook nadrukkelijk tot uiting. Natuurlijk is het een taak voor de gemeente om ‘onze’ evenementen zoals de visserijdagen, de kunstroute, zomerfeesten, het carnaval, het streekmuziekfestival en vele andere initiatieven te versterken. Want de creatieve vermogens, de vindingrijkheid en de innovatieve krachten van inwoners verdienen het om geprikkeld en ondersteund te worden.

Hoe werken we daaraan?

• Wij willen een gemeente die ruimte en steun geeft aan bestaande en nieuwe initiatieven. Gelukkig is er al een groot en diverse aanbod van toneelverenigingen, muziekgezelschappen, Oranjeverenigingen, carnavalsverenigingen, literaire en beeldende evenementen. Die culturele dynamiek kan versterkt worden door de beschikbare ambtelijke ondersteuning optimaal in te zetten. Een voorbeeld is De Werf, waar gemeentelijke ruimte wordt ingezet om cultuur te versterken. Andere mogelijkheden zijn het ondersteunen van activiteiten, van cultuureducatie, het verlenen van vergunningen of helder beleid voor gemeentelijke monumenten en cultuurhistorisch waardevolle objecten.
• Wij willen de besluitvorming over prioriteiten daarbinnen versterken. Bibliotheek Cultuurpunt Altena heeft de rol van netwerkregisseur als het gaat om het verbinden van alle bestaande adviesraden cultuur en monumenten, de Stichting Kunst, het cultuurhuis dat in ontwikkeling is en de stichting Kunst in Altena. Een combinatie van experts en vertegenwoordigers stimuleert het bestaande aanbod en maakt nieuwe initiatieven mogelijk met incidentele subsidies. De Gemeente geeft veel vrijheid aan al haar raden én behoudt sturingsmogelijkheden voor-en achteraf.

Wat willen we concreet bereiken?

62. Dat er samenhang en samenwerking komt tussen de verschillende adviesraden en stichtingen op het gebied van kunst, cultuur, erfgoed en monumenten. En dat (lokale) experts en inwoners daarbij betrokken worden om het draagvlak te vergroten.
63. Het rijke verleden en het verhaal van ons gebied met de Nieuwe en Oude Hollandse Waterlinie, de vestingen muraltmuren als cultureel erfgoed op de toeristische kaart zetten.
64. Met de aanstelling van een beleidsambtenaar erfgoed geeft de gemeente Altena een goede en verantwoorde impuls aan de rol van erfgoed in Altena.
65. We willen expositieruimte voor beeldende kunst in al onze publieke gebouwen.
66. We vinden dat de jeugd-, muziek-en popcultuur ondersteuning verdienen om haar rol en betekenis verder te ontwikkelen. Xinix speelt daarin een belangrijke rol en krijgt steun en ruimte om die rol waar te maken.
67. Wij hechten aan cultuureducatie in het onderwijs: daarom willen wij de doorlopende lijn cultuureducatie op basisscholen voortzetten. Het programma ‘Muziek in de klas’ wordt op alle basisscholen geïntroduceerd.
68. Culturele evenementen moeten ook op zondag gefaciliteerd worden door onze gemeente.
69. We willen de leidende rol van bibliotheek Cultuurpunt Altena versterken.
70. We willen stimuleren dat de bibliotheeksteunpunten in de dorpen minimaal een dagdeel per week bemand worden door een vrijwilliger, zodat uitlenen niet hoeft te lopen via een bestelling in Woudrichem .
71. We willen dat op een vernieuwde site van de gemeente activiteiten op het gebied van kunst en cultuur duidelijk te vinden zijn en een link gemaakt wordt naar het nieuw op te richten (online) Cultuurhuis.

10. Gezondheid, sport en recreatie: alle milieuvriendelijke mogelijkheden benutten

Sport en recreatie zijn belangrijk om de spanningen van onze snel veranderende maatschappij te kunnen verwerken en zo volwaardig deel te kunnen nemen aan de maatschappij. Het maakt ons veerkrachtiger en zorgt voor samenhang in de samenleving. Een goede fysieke en mentale gezondheid voegt veel kwaliteit aan het leven en samenleven toe. Ondermeer overgewicht en eenzaamheid komen in onze gemeenschappen te veel voor en zitten die gezondheid in de weg, met negatieve effecten op levensverwachting en welbevinden.

Vooral de jeugd willen we stimuleren om meer te bewegen zodat dit voor hen vanzelfsprekend is als ze ouder worden. Ontspanning maakt het mogelijk om tegenslagen en teleurstellingen te boven te komen, te verwerken en nieuwe energie op te doen. We zijn daarom verheugd dat de atletiekbaan wordt gerealiseerd en roepen onze inwoners op om hier gebruik van te gaan maken. Het stimuleren van sport en recreatie is nog belangrijker geworden omdat velen in onze digitale wereld vaak achter een beeldscherm zitten. Sport en spel kunnen helpen om overgewicht te voorkomen en vriendschappen te vormen voor de rest van het leven. Samen sporten schept een band en zorgt voor sociale cohesie.

Onze rivieren, open polders, natuurgebieden, mooie dorpen en de fraaie vestingstad Woudrichem maken het mogelijk om heerlijk te fietsen en te wandelen in het relatief rustige en open Altena. Progressief Altena wil dit stimuleren door de aanleg van wandel-, ruiter- en fietspaden. Graag willen we helemaal rond onze gemeente kunnen fietsen over de dijken die de gemeente Altena beschermen tegen het water. In overleg met het Waterschap denken we dit te kunnen realiseren. Ook willen we graag meer rondjes lopen aan de randen van onze dorpen. Met het landschapsherstelplan vullen we dit verder in zodat inwoners en toeristen ook in het buitengebied genieten van de (nieuwe) natuur in onze polders. De bestaande natuurgebieden worden zo ontlast. We werken hierbij samen met Altenatuur, Agrarische Natuurvereniging Altena Biesbosch, Brabants Landschap, Erfgoed Altena, Nationaal Park de Biesbosch en NL Delta (van Haringvliet tot Munnikenland bij Loevestein), Staatsbosbeheer, Vesting3Hoek, VVV Altena Biesbosch enzovoorts om de natuur en duurzame en kleinschalige recreatiemogelijkheden verder te versterken.

Wat willen we concreet bereiken?

72. Via Cultuurpunt Altena en VVV Altena Biesbosch stimuleren we het bezoeken van de Nieuwe en Oude Hollandse Waterlinie. Websites en bebording zijn actueel en worden in overleg met belanghebbenden en de gemeente goed onderhouden.
73. Combinatiefunctionarissen (sport en cultuur) laten kinderen op school kennismaken met sporten die in Altena te beoefenen zijn. Via de Sportraad Altena stimuleren we het samenwerken en samengaan van clubs en willen we gericht investeren in sportvoorzieningen.
74. Verbetering van de samenwerking op de thema’s positieve gezondheid en preventie tussen zorgprofessionals en het gemeentelijkbeleid in het sociaal domein.
75. We stimuleren het bewegen via een 18+ sportpas, hiermee maken we ook sport mogelijk voor inwoners die dit niet kunnen betalen. 
76. In ons waterrijke gebied is zwemmen niet alleen gezond, het is ook nodig om veilig te recreëren. De zwembaden houden we daarom in stand en we scheppen voorwaarden zodat alle kinderen kunnen leren zwemmen (o.a. door middel van het invoeren van schoolzwemmen).
77. Lokale duurzame initiatieven die een bijdrage willen leveren aan de kernwaarden van recreatie in de natuur en de beleving van ons unieke landschap stimuleren we zoveel mogelijk in samenwerking met de provincie.
78. We realiseren wandelroutes aan de rand van de dorpen. Als voorbeeld denken we aan een wandeling via de Langen Bruggert naar de Witte Molen. Zowel vanuit Babyloniënbroek, Eethen als Meeuwen is deze wandeling te starten.
79. Met natuur- en landschapseducatie (omgevingsonderwijs) voor de jeugd brengen wij de kernwaarden van de natuur over het voetlicht. Via struintochten door de stoere natuur leren zij over het gastvrije en veelzijdige Altena waarmee het zaadje gelegd wordt voor duurzaam en respectvol recreëren.
80. We koesteren sportverenigingen omdat deze zorgen voor sociale samenhang en het bewegen belangrijk is voor onze gezondheid. We geven hier blijk van door de verenigingen te subsidiëren en goede sportaccommodaties te faciliteren.
81. We stimuleren en faciliteren nieuwe verenigingen (bijvoorbeeld hockey) om de mogelijkheden tot bewegen te vergroten. Hierbij denken we nadrukkelijk aan het samenvoegen van verenigen en het meervoudig gebruik van de accommodaties.

11. Financiën: de schaarste eerlijk(er) verdelen

De gemeente heeft een groot aantal wettelijke taken met de daarbij horende geldelijke verplichtingen. Die happen een groot deel van de koek weg. Wij vinden dat opgelegde verplichtingen ook voldoende middelen vereisen. Het afschuiven van bezuinigingen naar de gemeenten veroorzaakt maatschappelijke problemen en zet de begroting zwaar onder druk. Dit heeft gevolgen voor de keuzevrijheid en kwaliteit van uitvoering op andere beleidsterreinen.

De begroting en de jaarrekening weerspiegelen de twee hoofdtaken van de gemeenteraad: beleid vaststellen en controleren. Vooral de jaarrekening verdient meer aandacht. Helder en beter controleerbaar en vergelijkbaar met de begroting om te kunnen vaststellen of de gestelde doelen ook daadwerkelijk bereikt zijn.

Wij willen verhoging van de lokale belastingdruk voorkomen, maar kunnen dat, gezien de vele onzekerheden (uitkering gemeentefonds, gevolgen coronacrisis), niet volledig uitsluiten als we belangrijke taken volwaardig willen kunnen blijven uitvoeren, waarbij zover als mogelijk, de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen.

Progressief Altena heeft veel wensen om de gemeente te verbeteren en onze inwoners recht te doen op het gebied van wonen, werken en welzijn. Ook wij staan voor ingewikkelde afwegingen. Toch vinden wij dat er binnen de begroting ruimte is voor verandering.

Hoe werken we daaraan?

• Door bij bezuinigingen de noodzakelijke voorzieningen voor de meest kwetsbaren te ontzien. Door welzijn niet als een sluitpost maar als voorwaarde voor een beschaafde samenleving te zien. Door in te zetten op eerlijk maatschappelijk rendement. Ook cultuur, sport en recreatie zijn onmisbaar. De gemeente is geen bedrijf, maar voert taken uit en verleent diensten die voor ons allen onmisbaar zijn. Bij opdrachtverstrekking is het uitgangspunt: lokaal als het lokaal kan.
• Natuurlijk zijn we er ons van bewust dat de vele veranderingen die we voorstaan een hoge inspanning vereisen en ook kosten met zich meebrengen. Gezien de noodzaak en urgentie om op een verantwoorde manier de wereld door te geven aan toekomstige generaties gaan wij die inspanning graag aan. Daarbij tellen niet de hoeveelheid plannen die we opstellen maar de resultaten van de uitvoering. Wij blijven ons inzetten om wat door velen als wenselijk wordt gezien, binnen een sluitende begroting, ook mogelijk te maken.

Wat willen we concreet bereiken?

82. Een publieksbegroting, begrijpelijk en transparant, zodat inwoners kunnen zien waar de gemeente het geld aan besteed. 
83. De gemeente toetst alle uitgaven op beoogd maatschappelijk rendement.
84. Reserves zijn noodzakelijk maar horen in verhouding te staan tot inschatbare risico’s en voorziene toekomstige investeringen.
85. Bij investeringen moet gekeken worden naar de gebruiksduur en onderhoudskosten.
86. Regelingen en subsidies gebruiksvriendelijk maken.
87. Binnen bestuur en organisatie blijvende aandacht voor kostenbewustzijn. 
88. Alleen plannen opstellen als er ook daadwerkelijk middelen zijn voor de uitvoering.
89. Oog voor subsidies om innovatie te bevorderen.
90. Samenwerkingsverbanden moeten ook daadwerkelijk toegevoegde waarde hebben.