Op 1 januari 2015, nog voordat de gemeenten Werkendam, Woudrichem en Aalburg de zorg voor hun inwoners samen zullen ondersteunen en aanpakken, zullen veel zorgtaken van rijk of provincie overgaan naar de gemeente. Zal de zorg goedkoper worden? Of mooier en beter? De zorg wordt in ieder geval meer onze zorg. Hopelijk niet alleen financieel.
Op 18 november 2013 houdt Progressief Altena een bijeenkomst over dit thema. Behalve meer algemene, informatieve inleidingen zullen er ook presentaties zijn van een aantal concrete, kleinschalige, vernieuwende projecten of praktijken die in Altena gaande zijn. Aan het project dat de mensen het meest in beweging brengt, zal de PA-bokaal worden overgedragen. De Duurzaamheidsbokaal van vorig jaar, nu in het bezit van woonstichting Meander, wordt dan Zorgbokaal.
Er staan ons allen ingrijpende veranderingen in de zorg te wachten. De jeugdzorg komt geheel bij de gemeente, met als aansprekend doel deze zorg bij één instantie onder te brengen, in plaats van al die verspreide hulpinstanties nu. Dat geldt ook voor de zorg voor de ouderen en, idem dito, de chronisch zieken. Minder tehuis, meer hulp aan huis. De gemeente krijgt ook de taak mensen die moeilijk zelf aan het werk kunnen komen, door een handicap of situatie die hen belast, aan werk te helpen of te ondersteunen. Liever bij ‘gewone’ werkgevers dan sociale werkvoorziening, liever werk dan bijstand. Bovendien wordt de medische eerstelijnszorg uitgebreid. Huisartsen krijgen een bredere taak. Ze gaan (weer) dingen doen waarvoor ziekenhuisbezoeken niet zo nodig zijn. Ze zullen (zoals vroeger) de mentaal-maatschappelijke kwetsbaarheid van hun patiënten gaan bewaken. Wie weet, komt in een of andere gedaante de ‘wijkzuster’ terug.
De Haagse overheid maakt zich niet zomaar af van alle zorgen. Ze heeft er een verhaal bij: de gemeente staat dichter bij de burgers, is veel meer in staat tot werk op maat. Ze wil ook zorgtaken teruggeven aan de particuliere burgers die deze taken ook beter en kosteloos kunnen vervullen. Tegelijk moet de zorg het met miljarden minder doen. Het rijk geeft en het rijk neemt. Voor zowel de gemeenten als de werkers in de zorg is het aantrekkelijk om meer te kunnen bepalen hoe de zorg wordt georganiseerd en uitgevoerd. Liever maatwerk dan te ruime, niet passende pakketten. Maar zal juist dit maatwerk niet onvermijdelijk duurder uitvallen? Het rijk lijkt meer wijn te willen persen uit minder gevulde zakken. Omdat de aanstaande bezuinigingen onontkoombaar zijn én omdat meer maatwerk in de zorg wenselijk is, staan de gemeenten én de burgers in de gemeenten voor de opdracht aan te sluiten op succesvolle initiatieven en nieuwe vormen van samenwerking en organisatie van de grond te krijgen.
Op 18 november proberen we een indruk te krijgen van de kleinschalige, particuliere ondernemingen die we bij ons in de buurt tegenkomen, als we onze ogen er maar voor openen.
Hoe redden de mensen het daar zelf? We bedoelen dan: hoe zorgen de mensen daar goed voor elkaar zonder een noemenswaard beroep op de overheid te doen. De term zelfredzaamheid heeft iets benauwends en zelfs iets misleidends, want bij nader inzien blijken successen juist op samenwerking te berusten; samen hebben mensen dan zorg op een bij hunzelf passende manier georganiseerd. Het gaat om samenredzaamheid (het woord is lelijk, maar wel reëler). En wat we zeker moeten doen, is zoeken naar de voorwaarden waaronder mensen delen van de zorg op zich kunnen nemen en regelen. Aan die voorwaarden kunnen de gemeenten heel wat doen.’
Kom luisteren en meepraten tijdens het Politiek Café over Zorg – maandag 18 november – 20 uur – Zorgplein Wijkestein, Azaleastraat 26 Wijk en Aalburg.
Geert Panhuijsen, secretaris P.A.
(De gemeente Aalsmeer heeft een aanpak van de overgang (‘transitie’) van rijk naar gemeenten die ik erg voorbeeldig vind; zie hierover de Nieuwsbrief Zorg voor elkaar.
Eén van de voorbeelden van zelforganisatie op het gebied van de zorg biedt Hogeloon: www.zorgcoöperatie.nl .)